Trong thời đại công nghệ không ngừng phát triển, robot hình người đang ngày càng trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích mà robot hình người mang lại, cũng có những rủi ro tiềm ẩn mà chúng ta không thể bỏ qua. Mới đây, một trường hợp đã đặt ra câu hỏi về trách nhiệm khi một robot hình người bị hacker can thiệp để đột nhập vào nhà.

Robot hình người đang trở thành xu hướng công nghệ được nhiều quốc gia đẩy mạnh, đặc biệt là Trung Quốc. Với lời hứa hẹn cách mạng hóa ngành dịch vụ, chăm sóc y tế và sản xuất, những cỗ máy này được kỳ vọng sẽ trở thành trợ thủ đắc lực của con người. Tuy nhiên, khi công nghệ ngày càng tiến gần hơn đến đời sống, những rủi ro tiềm ẩn cũng cần được đặt lên bàn cân.

Có nhiều mối lo ngại lớn xung quanh robot hình người. Thứ nhất, rủi ro từ phần cứng và phần mềm. Dù được trang bị trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến, robot vẫn là một cỗ máy, chúng có thể bị ‘đơ’, lag hoặc thậm chí hỏng hóc theo thời gian. Các cảm biến, bộ xử lý và camera có thể suy giảm hiệu năng, trong khi phần mềm điều khiển không tránh khỏi những lỗi logic.

Thứ hai, khó kiểm soát lỗi tuyệt đối. Dù các nhà sản xuất trang bị hệ thống kiểm tra lỗi và giới hạn hành vi, không ai dám chắc mọi robot đều an toàn 100%. Điều này tương tự điện thoại thông minh, dù được sản xuất hàng loạt với tiêu chuẩn cao, lỗi phần mềm hoặc phần cứng vẫn xảy ra.

Thứ ba, nguy cơ bị lợi dụng – cửa sau và kiểm soát từ xa. Nếu điện thoại bị hack, người dùng có thể mất tiền hoặc dữ liệu. Nhưng nếu robot hình người bị chiếm quyền điều khiển, hậu quả có thể là mất mạng. Mối lo lớn hơn nằm ở việc các quốc gia sản xuất có thể cài đặt ‘cửa sau’ trong phần cứng hoặc AI. Trong trường hợp xung đột, những robot này có thể bị biến thành công cụ gián điệp hoặc thậm chí là vũ khí.

Thứ tư, khó xác định trách nhiệm pháp lý. Khi robot gây tai nạn, ai sẽ là người chịu trách nhiệm? Nhà sản xuất, nhà cung cấp phần mềm, đơn vị phân phối hay chính người sử dụng? Pháp luật hiện tại vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của robot, đặc biệt là những mẫu tích hợp AI tự học. Việc xác định lỗi và bồi thường sẽ trở thành bài toán phức tạp.

Để giảm thiểu rủi ro, cần thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế về đạo đức AI, kiểm định an toàn và bắt buộc cập nhật bảo mật định kỳ. Phát triển hệ thống giám sát độc lập để tránh nguy cơ bị ‘cài bom hẹn giờ’. Hoàn thiện khung pháp lý xác định trách nhiệm khi robot gây hậu quả nghiêm trọng.

Robot hình người là một bước tiến vĩ đại của nhân loại, nhưng không nên chỉ nhìn vào tiện ích mà bỏ qua hiểm họa tiềm tàng. Nếu không có sự chuẩn bị từ sớm, một ngày nào đó, chính cỗ máy bạn tin tưởng có thể trở thành mối đe dọa khôn lường.

Một loạt vụ tấn công mạng gần đây đã nhắm vào phần mềm quản lý tài liệu SharePoint của Microsoft, trong đó Cơ quan An ninh hạt nhân quốc gia Mỹ (NSA) là một trong những mục tiêu chính. Theo thông tin được công bố, hệ thống của NSA đã bị xâm nhập bởi các tin tặc, tuy nhiên, không có dữ liệu mật hay thông tin nhạy cảm nào bị đánh cắp trong vụ tấn công này.

Các cuộc tấn công này là một phần của chiến dịch có tên ‘ToolShell’, cho phép tin tặc chiếm quyền kiểm soát hoàn toàn hệ thống và cài đặt cửa hậu (backdoor) để truy cập lâu dài. Chiến dịch này không chỉ nhắm vào Mỹ mà còn nhắm đến Đức và một số nước châu Âu khác. Các tổ chức trong nhiều lĩnh vực, bao gồm chính phủ, công nghiệp quốc phòng, ngân hàng và y tế, đang là mục tiêu của các cuộc tấn công này, miễn là họ sử dụng SharePoint.

Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đã giúp tin tặc tạo ra các cuộc tấn công mạng tinh vi hơn. Một trong những phương thức tấn công được sử dụng là gửi email lừa đảo với nội dung tự nhiên giống như thật. Điều này khiến cho người dùng khó phân biệt được đâu là email thật và đâu là email lừa đảo, từ đó dễ dàng trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công mạng.

Trước những mối đe dọa này, các chuyên gia bảo mật khuyến cáo người dùng cần nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp bảo mật cần thiết để phòng tránh các cuộc tấn công mạng. Việc cập nhật phần mềm thường xuyên, sử dụng mật khẩu mạnh, và thận trọng khi mở email lạ hoặc tải xuống các tập tin từ nguồn không đáng tin cậy là một số biện pháp cơ bản mà người dùng có thể thực hiện để bảo vệ mình.

Ngoài ra, các tổ chức và doanh nghiệp cũng cần đầu tư vào các giải pháp bảo mật mạnh mẽ hơn, bao gồm cả việc đào tạo nhân viên về nhận biết và phòng tránh các cuộc tấn công mạng. Sự phối hợp giữa các cá nhân, tổ chức và các chuyên gia bảo mật là chìa khóa để đối phó với những mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi.

Trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng ngày càng trở nên phổ biến và nguy hiểm, việc bảo vệ thông tin và tài nguyên của mình trở thành nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đối với tất cả mọi người. Bằng cách nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp bảo mật phù hợp, chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro và bảo vệ mình trước những mối đe dọa mạng.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng vừa ký Quyết định số 1562/QĐ-TTg ngày 18/7/2025 về việc bảo đảm liên thông, đồng bộ, bí mật Nhà nước trong hoạt động chuyển đổi số của cả hệ thống chính trị. Mục tiêu của quyết định này là đảm bảo việc liên thông, đồng bộ dữ liệu trong hoạt động chuyển đổi số được thực hiện một cách an toàn và bảo mật, phù hợp với các quy định của pháp luật.

Quyết định nêu rõ rằng dữ liệu được liên thông, đồng bộ trên các nền tảng chia sẻ dùng chung phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Các cơ quan Đảng, Nhà nước có thể sử dụng các nền tảng chia sẻ dùng chung hoặc nền tảng dùng chung khác của đơn vị để liên thông, đồng bộ dữ liệu trong hoạt động chuyển đổi số nội bộ. Điều này giúp đảm bảo sự linh hoạt và hiệu quả trong việc sử dụng các nền tảng và tài nguyên công nghệ thông tin.

Về mặt kỹ thuật, việc liên thông, đồng bộ dữ liệu, nền tảng, hệ thống thông tin giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước phải được định danh và xác thực theo quy định của pháp luật. Phương thức liên thông dữ liệu, nền tảng, hệ thống thông tin giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước thực hiện theo quy định của Nghị định số 47/2020/NĐ-CP và các quy định của pháp luật có liên quan. Điều này đảm bảo rằng việc liên thông và đồng bộ dữ liệu được thực hiện một cách an toàn và đáng tin cậy.

Quyết định cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của an toàn thông tin trong hoạt động liên thông, đồng bộ. Hệ thống thông tin, trung tâm dữ liệu tham gia liên thông, đồng bộ phải được phê duyệt cấp độ an toàn hệ thống thông tin và triển khai đầy đủ phương án bảo đảm an toàn thông tin. Hoạt động liên thông, đồng bộ liên quan thuộc phạm vi bí mật Nhà nước phải tuân thủ quy định của pháp luật bảo vệ bí mật Nhà nước và cơ yếu.

Cụ thể, dữ liệu thuộc bí mật Nhà nước khi liên thông, đồng bộ được phân loại, mã hóa bằng giải pháp bảo mật cơ yếu theo đúng cấp độ bí mật và được xử lý trên các hệ thống đáp ứng yêu cầu bảo mật tương ứng, do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Cơ quan chủ quản dữ liệu, nền tảng, hệ thống thông tin chủ trì xây dựng phương án và tổ chức thực hiện liên thông thuộc phạm vi quản lý bảo đảm các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo vệ bí mật Nhà nước theo quy định của pháp luật.

Quyết định này được xem là một bước quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và bảo mật cho hoạt động chuyển đổi số của cả hệ thống chính trị, đồng thời nâng cao hiệu quả của việc liên thông, đồng bộ dữ liệu giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước. Qua đó, góp phần thúc đẩy sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, cũng như tăng cường hiệu quả quản lý và cung cấp dịch vụ công cho người dân.