Ẩm thực Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế tại Hong Kong, một trong những điểm đến nổi tiếng với nền ẩm thực đa văn hóa. Sự hiện diện của hàng chục nghìn người Việt sau năm 1975 đã tạo nên một cộng đồng nhỏ nhưng có sức ảnh hưởng tại đây. Hiện tại, ước tính có khoảng 12.000 người Việt đang sinh sống tại Hong Kong.

Mặc dù ẩm thực Thái Lan đã phổ biến tại Hong Kong, nhưng ẩm thực Việt Nam vẫn còn gặp khó khăn trong việc định vị hình ảnh cao cấp. Tuy nhiên, nhiều đầu bếp Việt Nam đang nỗ lực thay đổi điều này bằng cách chú trọng đến tính xác thực và chất lượng của các món ăn.

Ông Raymond Wong, người sáng lập Bep Vietnamese Kitchen tại khu Central, là một trong những người tiên phong trong việc đưa ẩm thực Việt Nam đến với công chúng Hong Kong. Ông duy trì việc nhập nguyên liệu trực tiếp từ Việt Nam và tạo ra các món ăn đặc trưng như phở bò kiểu Nam, cơm tấm sử dụng bò lúc lắc sốt tiêu đen và sườn nướng.

Không chỉ ông Wong, nhiều đầu bếp khác cũng đang góp phần định hình lại diện mạo của ẩm thực Việt tại Hong Kong. Ông Kenny Tse, đồng sáng lập nhà hàng Pho Viet Authentic Hanoi Cuisine tại Mong Kok, đã đi khắp các vùng miền của Việt Nam để khám phá ẩm thực và mang về những món ăn chuẩn vị cho khách hàng. Nhà hàng của ông phục vụ các món ăn đặc trưng như bún chả, bún riêu, bánh mì và bún thịt nướng.

Tại Sheung Wan, nhà hàng An Choi do vợ chồng Kay Mai và Lewis Dai sáng lập năm 2023 cũng theo đuổi phong cách nấu ăn truyền thống. Bánh mì tại An Choi được làm hoàn toàn thủ công hai lần mỗi ngày, và các món ăn khác như phở, pate gan, sốt trứng, dưa chua và các loại nước chấm đều được nhà hàng tự chế biến để đảm bảo hương vị.

Không chỉ dừng lại ở đó, nhiều người Việt xa xứ khác cũng đang góp phần quảng bá ẩm thực Việt tại Hong Kong. Kiki Phung, nhà sáng tạo nội dung người Việt sống tại Hong Kong, đã mở tiệm Banh Mi Nem tại Wan Chai năm 2024, lấy cảm hứng từ công thức gia truyền của mẹ. Tiệm bánh mì của cô đã được đón nhận mạnh mẽ và mở thêm chi nhánh thứ hai tại Central.

Với thực khách muốn tìm trải nghiệm cao cấp hơn, nhà hàng Sep Hong Kong tại Central, mở cửa từ năm 2022, là điểm đến cho ẩm thực Việt kiểu Đông Dương. Đầu bếp DoBee Lam, người từng sống 7 năm tại Việt Nam, kết hợp kỹ thuật nướng bằng củi với nguyên liệu nhập khẩu để tạo chiều sâu hương vị cho các món ăn.

Từ món ăn đường phố dân dã đến các phiên bản cao cấp, ẩm thực Việt tại Hong Kong đang lên ngôi với sự dẫn dắt của những người Việt xa xứ tâm huyết, những người coi món ăn không chỉ là khẩu vị, mà còn là bản sắc.

Trong những năm gần đây, một hiện tượng đang trở nên phổ biến ở các thành phố lớn là người trẻ ngày càng ít ăn các món ăn truyền thống như phở, bún chả…, trong khi các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng lại thu hút đông đảo giới trẻ. Sự chênh lệch này đặt ra một câu hỏi về nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi trong thói quen ăn uống của người trẻ.

Gần đây, tôi có dịp đến một tiệm phở quen trên con phố nhỏ, nơi đã tồn tại gần 30 năm. Quán nổi tiếng với nước dùng ninh xương trong 8 tiếng và miếng nạm gầu ăn một lần là ghiền. Tuy nhiên, sau nhiều lần ngồi ăn, tôi nhận ra một điều kỳ lạ: hầu hết khách ra vào đều ngoài 40. Trong khi đó, các quán trà sữa, quán thức ăn nhanh, gà rán, lẩu băng chuyền… lại chật kín sinh viên, nhân viên văn phòng trẻ hơn.

Một trong những lý do chính dẫn đến sự thay đổi này là đời sống đô thị, với guồng quay nhanh và sự tiện lợi làm chuẩn mực, khiến bữa sáng trở thành một phần của cuộc đua thời gian. Từ góc độ người bán, nhiều quán phở cũng không còn mặn mà với giới trẻ. Một bác chủ quán nói: ‘Tụi nhỏ lâu thật lâu mới đến ăn, giờ người già mới chịu ngồi lại ăn phở’. Phở, theo cách vận hành của nhiều hàng quán hiện nay, mặc định là món ăn của thế hệ đi trước.

Nhưng điều đáng nói hơn là sự đứt gãy. Phở không chỉ là món ăn, nó còn là biểu tượng. Nếu phở muốn tồn tại không chỉ như một biểu tượng hoài niệm, thì chính những người làm phở nói riêng và các món ăn truyền thống khác cần nhìn nhận lại cách đối thoại với thế hệ mới. Họ cần tìm cách để làm cho các món ăn truyền thống trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn với người trẻ, đồng thời tạo ra một không gian ăn uống thân thiện và hiện đại.

Trong bối cảnh đó, các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng đã xuất hiện và nhanh chóng thu hút được sự chú ý của giới trẻ. Các món ăn này không chỉ đáp ứng nhu cầu ẩm thực mà còn mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị. Việc các chuỗi ăn uống ngoại quốc trở nên phổ biến cũng đặt ra một thách thức cho các món ăn truyền thống, đòi hỏi sự đổi mới và sáng tạo để có thể cạnh tranh.

Tóm lại, sự thay đổi trong thói quen ăn uống của người trẻ là một hiện tượng phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố như đời sống đô thị, sự tiện lợi, và nhu cầu ẩm thực. Để tồn tại và phát triển, các món ăn truyền thống cần được đổi mới và sáng tạo, đồng thời cần có sự quan tâm và đầu tư từ các doanh nghiệp và người tiêu dùng.