Công nghệ 4.0 – ‘Xương sống’ của nền sản xuất hiện đại

Trong thời đại hiện nay, công nghệ 4.0 đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền sản xuất hiện đại. Công nghệ này giúp tạo ra một hệ sinh thái sản xuất thông minh, linh hoạt và hiệu quả cho nền kinh tế. Tại Quảng Ninh, các doanh nghiệp đã thể hiện sự chủ động đáng kể trong việc thích ứng với môi trường sản xuất hiện đại.

Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn ứng dụng các giải pháp tự động hóa, robot công nghiệp và hệ thống quản lý sản xuất thông minh. Điều này giúp họ tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lỗi, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Một số nhà máy chế biến than hoặc sản xuất vật liệu xây dựng đã triển khai các dây chuyền tự động hóa cao, giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công và cải thiện điều kiện làm việc.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Công ty TNHH Nam Việt, cho biết rằng trong kỷ nguyên Công nghiệp 4.0, người lao động không chỉ cần làm quen mà còn phải chủ động thích nghi để không bị tụt hậu. Sự xuất hiện của các công nghệ như robot, trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang thay đổi bản chất công việc, loại bỏ một số công việc lặp đi lặp lại nhưng đồng thời tạo ra những vị trí mới đòi hỏi kỹ năng cao hơn.

Để thích ứng, người lao động cần nâng cao trình độ chuyên môn và phát triển các kỹ năng mềm. Khả năng học hỏi liên tục là cực kỳ quan trọng, bởi công nghệ thay đổi nhanh chóng. Các kỹ năng như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, sáng tạo và làm việc nhóm ngày càng được đề cao, vì đây là những điểm mạnh mà máy móc khó có thể thay thế.

Chị Đỗ Thanh Hoa, công nhân bộ phận MAE – Công ty TNHH Yazaki Hải Phòng Việt Nam, cho biết rằng người lao động phải luôn học hỏi, nếu không sẽ bị đào thải. Anh Tô Hải Nam, Xưởng lò hơi – Công ty TNHH KCN Hải Hà Việt Nam, cũng chia sẻ rằng anh luôn chủ động tìm hiểu, nâng cao tay nghề để làm chủ dây chuyền hiện đại.

Thực tế cho thấy, dưới tác động của cách mạng công nghiệp mới, công nhân phải chủ động chuyển đổi tư duy, học tập công nghệ và liên tục đổi mới. Những người lao động trẻ như chị Hoa, anh Nam đang trở thành hình mẫu tiêu biểu, không ngừng thích nghi, sáng tạo và cống hiến trong môi trường sản xuất công nghệ cao.

Ông Phạm Văn Thể, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, cho biết rằng các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng chú trọng vào việc nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực. Họ nhận thức được rằng công nghệ hiện đại đòi hỏi những kỹ năng mới.

Theo số liệu từ Liên đoàn Lao động tỉnh Quảng Ninh, năm 2024 toàn tỉnh có hơn 4.600 sáng kiến, cải tiến kỹ thuật do công nhân, viên chức, lao động đề xuất và áp dụng, mang lại giá trị làm lợi trên 56 tỷ đồng, phần lớn đến từ lực lượng lao động trực tiếp trong các nhà máy, xí nghiệp.

Trước xu thế toàn cầu hóa và chuyển đổi số, người lao động, đặc biệt là lực lượng trẻ, cần chủ động học tập, trau dồi kỹ năng, nhất là trong lĩnh vực công nghệ. Khi làm chủ được kỹ năng và công nghệ, người công nhân mới thực sự trở thành công dân toàn cầu.

Cách mạng công nghiệp 4.0 đang mở ra cả cơ hội lẫn thách thức. Với tinh thần cầu tiến, chủ động học hỏi và tư duy đổi mới, lực lượng công nhân trẻ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đang cho thấy khả năng thích ứng mạnh mẽ. Chính họ là lực lượng then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm của người lao động trong kỷ nguyên công nghệ số.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực lấy ý kiến của nhân dân về dự thảo Nghị định liên quan đến chính sách học bổng dành cho sinh viên theo học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược. Đây là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển trong bối cảnh hiện nay.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và xu thế toàn cầu hóa đang diễn ra nhanh chóng, các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược đã trở thành yếu tố then chốt giúp thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh của quốc gia. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy nguồn nhân lực trong các lĩnh vực này vẫn còn hạn chế về số lượng và chất lượng, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Nhiều ngành khoa học công nghệ tiên tiến đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực có trình độ cao, đặc biệt là các kỹ sư và nhà khoa học trẻ được đào tạo bài bản và có kỹ năng thực tiễn.

Tình trạng thiếu hụt nhân lực có trình độ cao trong các lĩnh vực khoa học công nghệ tiên tiến đang ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới và phát triển các lĩnh vực mũi nhọn của quốc gia. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cần có các chính sách hỗ trợ để thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính sách học bổng được xem là một công cụ hiệu quả để thu hút sinh viên xuất sắc, đặc biệt là những em có hoàn cảnh khó khăn nhưng có năng lực học tập xuất sắc, theo học và gắn bó với các ngành khoa học cơ bản và kỹ thuật chiến lược.

Qua việc cấp học bổng, người học sẽ có điều kiện để tập trung phát triển năng lực chuyên môn và tham gia nghiên cứu khoa học. Việc đầu tư vào chính sách học bổng không chỉ giúp xây dựng lực lượng lao động chất lượng cao mà còn hỗ trợ thực hiện các chương trình phát triển khoa học và công nghệ, nâng cao năng lực nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất và đời sống. Từ đó, góp phần phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Dự thảo Nghị định quy định chính sách học bổng cho người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược gồm 5 chương và 17 điều. Nội dung của dự thảo bao gồm các quy định chung, tiêu chuẩn, quy trình xét duyệt và chi trả học bổng, cũng như trách nhiệm của các bộ, ngành, cơ sở đào tạo và người học. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến của nhân dân đối với dự thảo này trên Cổng thông tin điện tử của Bộ. Sự tham gia đóng góp ý kiến của cộng đồng sẽ giúp hoàn thiện dự thảo Nghị định, tạo tiền đề quan trọng cho việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai.