Tối ngày 26/7, tại Bảo tàng Hà Nội, sự kiện thời trang Vietnam Iconic Runway – Trạm Di sản: Em Tây Bắc 2 đã diễn ra thành công, mang đến một không gian văn hóa đậm chất vùng cao, nơi những nét văn hóa đặc trưng của Tây Bắc được tái hiện một cách rực rỡ và đầy sức sống. Sự kiện này là một phần của nỗ lực nhằm đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Không gian Bảo tàng Hà Nội đã được biến hóa thành một “bảo tàng sống”, nơi từng đường nét của văn hóa bản địa – từ điệu múa xòe, âm thanh khèn môi đến sắc thổ cẩm trên váy áo – cùng nhau tạo nên một hành trình nghệ thuật độc đáo. Hơn 120 mẫu nhí trong độ tuổi từ 4 đến 14 xuất hiện trên sân khấu với tạo hình gợi nhớ đến những em bé vùng cao, mang thổ cẩm về giữa lòng Thủ đô.

Chương trình nổi bật với 4 bộ sưu tập mới của nhà thiết kế Linh Phương: Tình hoa di sản, Bản sắc sờn gai, Mị ảnh sơn cước và Bóng đỏ núi thiêng. Mỗi bộ sưu tập là một câu chuyện kể bằng trang phục – từ vẻ đẹp của hoa rừng, sự mạnh mẽ của người vùng cao, đến chất thơ của núi rừng Tây Bắc trong sắc đỏ rực rỡ.

Trong đó, Tình hoa di sản gây ấn tượng bởi việc sử dụng các họa tiết thổ cẩm truyền thống phối cùng chất liệu lụa mềm, tạo hình ảnh những cô bé như bông hoa rừng giữa đại ngàn. Bản sắc sờn gai chọn gam màu trầm, chất liệu vải nhuộm chàm để thể hiện sự bền bỉ, kiên cường. Mị ảnh sơn cước lại đưa người xem đến với một Tây Bắc mơ màng, nơi voan và lụa bay trong gió cùng hình ảnh chim sơn cước. Cuối cùng, Bóng đỏ núi thiêng kết lại đêm diễn bằng những thiết kế đỏ rực, đính kết cầu kỳ, gợi nhắc đến sức mạnh thiêng liêng trong đời sống tâm linh vùng cao.

Không chỉ thời trang, chương trình còn đan xen các tiết mục nghệ thuật truyền thống: khèn môi, hát dân ca, múa xòe, mang đến trải nghiệm văn hóa đa tầng, để lại nhiều cảm xúc cho người xem. Khán giả nhiều lần bật cười, rồi vỗ tay tán thưởng trước sự chuyên nghiệp và biểu cảm hồn nhiên của các mẫu nhí.

Sự kiện được tổ chức với mục tiêu đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Đại diện đơn vị cho biết: “Chúng tôi mong muốn tạo ra sân chơi chuyên nghiệp để các em nhỏ vừa học hỏi kỹ năng biểu diễn, vừa hiểu và tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc”.

Vietnam Iconic Runway – Em Tây Bắc 2 không chỉ là một show diễn thời trang, mà còn là hành trình đánh thức ký ức văn hóa, tiếp lửa di sản trong thế hệ mới thông qua nghệ thuật và trình diễn. Sau thành công của chương trình, ban tổ chức khẳng định sẽ tiếp tục tổ chức các mùa mới, với chủ đề gắn liền với các vùng văn hóa khác trên dải đất hình chữ S.

Cụm đền cổ Ta Muen và đền Preah Vihear, tọa lạc trên dãy Dangrek, là di sản quý giá có lịch sử hàng nghìn năm và là tâm điểm của tranh chấp giữa Campuchia và Thái Lan. Đây là một phần quan trọng của lịch sử khu vực, với những ngôi đền cổ đại và giá trị văn hóa đặc biệt.

Cụm đền Ta Muen bao gồm ba ngôi đền: Ta Muen Thom, Ta Muen Toch và Ta Kwai, trong đó Ta Muen Thom là ngôi đền lớn nhất. Được xây dựng dưới thời vua Udayadityavarman II (trị vì từ năm 1050 – 1066), đền Ta Muen Thom là một phần của tuyến đền cổ nối liền Angkor (Campuchia) với Phimai (Thái Lan). Campuchia tuyên bố chủ quyền dựa trên biên giới thời Đế quốc Khmer, trong khi Thái Lan khẳng định đền nằm trong lãnh thổ của mình.

Đền Ta Muen Thom được xây bằng đá ong và sa thạch, bố trí theo hình chữ nhật, hướng về phía nam, một điểm hiếm thấy trong kiến trúc Khmer. Trong khuôn viên có tượng thần bò Nandi và khối đá tự nhiên tượng trưng cho linga, biểu trưng sinh lực sáng tạo của Shiva. Những đặc điểm kiến trúc này cho thấy sự phong phú và đa dạng của văn hóa Khmer cổ đại.

Bên cạnh đó, đền Ta Muen Toch, nằm cách đền Ta Muen Thom khoảng 300m, là điểm dừng chân thứ hai trong cụm ba ngôi đền Khmer cổ nằm sát biên giới Thái Lan – Campuchia. So với đền chính Ta Muen Thom, Ta Muen Toch có quy mô nhỏ hơn, được xây dựng bằng đá sa thạch với kiến trúc đơn giản. Dù vậy, nó vẫn giữ được những nét đặc trưng của kiến trúc Khmer và là một phần quan trọng của di sản văn hóa.

Đền Ta Kwai, cách cụm đền Ta Muen Toch khoảng 10km về phía đông nam, hiện chỉ còn lại vài bức tường đá và nền móng, ẩn giữa rừng. Sự hoang sơ và tách biệt ấy lại khiến nơi đây thu hút những du khách ưa khám phá và đam mê khảo cổ. Những di tích này không chỉ là những tàn dư của quá khứ mà còn là cửa sổ vào lịch sử, giúp chúng ta hiểu hơn về văn hóa và cuộc sống của người xưa.

Về phần đền Preah Vihear, cách đền Ta Muen Thom khoảng 110km, là ngôi đền Hindu thế kỷ 11 nằm trên đỉnh dãy Dangrek, ở độ cao 525m. Với giá trị lịch sử và kiến trúc đặc biệt, Preah Vihear được mệnh danh là ‘vua của những ngôi đền trên núi’ và từng được chuyên trang du lịch Lonely Planet xếp vào danh sách ’10 điểm đến không thể bỏ qua khi tới Campuchia’. Đền Preah Vihear là một biểu tượng của văn hóa và lịch sử Campuchia, và cũng là một phần quan trọng của di sản thế giới.

Mối quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan về vấn đề này trở nên căng thẳng từ năm 2008, khi UNESCO công nhận Preah Vihear là di sản thế giới. Tranh chấp chủ quyền leo thang thành xung đột vũ trang khiến nhiều người thương vong. Cụm đền Ta Muen và đền Preah Vihear không chỉ là điểm đến mang tính lịch sử văn hóa mà còn là biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc và công cụ chính trị nội bộ, khiến tranh chấp giữa Thái Lan và Campuchia chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Ngày 24/7 vừa qua, giao tranh đã nổ ra tại đây sau khi phát ngôn viên quân đội Campuchia, Maly Socheata, cáo buộc binh sĩ Thái Lan vi phạm thỏa thuận khi tiến vào khu vực đền và rào dây thép gai xung quanh, ngăn cản du khách tiếp cận. Sự việc này một lần nữa làm dấy lên mối quan ngại về tình hình an ninh và ổn định trong khu vực.

Nhìn chung, cụm đền cổ Ta Muen và đền Preah Vihear là những di sản văn hóa và lịch sử quý giá, cần được bảo tồn và phát huy giá trị. Tuy nhiên, tranh chấp chủ quyền và xung đột vũ trang đã làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh và ổn định trong khu vực. Hy vọng rằng, trong tương lai, các bên liên quan sẽ tìm được giải pháp hòa bình và cùng nhau bảo vệ di sản văn hóa chung của nhân loại.

Một dự án bất động sản khổng lồ của tỷ phú Mark Zuckerberg tại Hawaii đang gây ra những lo ngại về việc xóa sổ di sản văn hóa của người bản địa. Khu đất rộng lớn mà CEO Meta đang phát triển nằm tại đảo Kauai, nơi có nhiều di tích văn hóa và lịch sử quan trọng. Mới đây, một người bản địa, Julian Ako, đã phát hiện ra rằng tổ tiên của mình đã được chôn cất tại mảnh đất này, hiện nằm trong khu phức hợp bí mật của Zuckerberg.

Mảnh đất này trước đây thuộc về gia đình ông cố của Ako, nhưng đã trở thành một phần của dự án bất động sản khổng lồ trị giá hàng trăm triệu USD. Sau quá trình đàm phán với đại diện pháp lý của Zuckerberg, Ako được phép tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký vị trí các ngôi mộ với chính quyền bang Hawaii. Tuy nhiên, ông vẫn chưa thể tìm thấy dấu tích của những người thân khác được cho cũng chôn tại đây.

Điều khiến Ako lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh nghiêm ngặt và nhân viên xây dựng bị buộc ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA), khiến việc báo cáo phát hiện các di tích văn hóa như hài cốt (iwi) trở nên phức tạp. Ako và nhiều cư dân bản địa khác lo ngại rằng dự án của Zuckerberg có thể đang đe dọa đến di sản văn hóa của họ.

Chính quyền Hawaii đã xác nhận khả năng có thêm nhiều địa điểm chôn cất chưa xác định trong khu đất này. Đại diện truyền thông của Zuckerberg cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại. Bà cũng cho biết nhân viên buộc phải tuân thủ quy định về việc báo cáo nếu phát hiện di tích văn hóa.

Dự án bất động sản của Zuckerberg đã trở thành một trong những vấn đề nóng tại Hawaii, đặc biệt khi không ai rõ liệu còn bao nhiêu di tích văn hóa khác đang bị chôn vùi trong vùng đất bị phong tỏa. Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại bang Hawaii, với tổng diện tích đất vượt mốc 2.300 mẫu Anh (9,3 triệu m2), gấp gần 10 lần Công viên Trung tâm ở New York.

Không chỉ Zuckerberg, nhiều tỷ phú công nghệ khác, như Larry Ellison, Jeff Bezos, Oprah Winfrey và Marc Benioff, cũng sở hữu đất rộng tại các đảo Hawaii. Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng lớn của Zuckerberg vẫn gây tranh cãi, và nhiều chuyên gia và cư dân bản địa lo ngại rằng sự “chiếm lĩnh” đất đai của các tỷ phú từ đất liền sẽ phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của Hawaii.

Hiện tại, dự án bất động sản của Zuckerberg vẫn đang được tiếp tục phát triển, trong khi đó, cư dân bản địa và các chuyên gia vẫn tiếp tục lên tiếng về những lo ngại của họ. Việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn di sản văn hóa đang trở thành một thách thức lớn cho chính quyền Hawaii và các bên liên quan.

Trong bối cảnh thời đại công nghệ đang phát triển với tốc độ chóng mặt, việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đã trở thành một kỳ vọng lớn đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Hà Nội, với lịch sử ngàn năm văn hiến, không chỉ là thành phố với những công trình kiến trúc cổ kính và hiện vật lịch sử, mà còn là nơi lưu giữ linh hồn và bản sắc văn hóa không thể tách rời. Vì vậy, việc tìm kiếm các giải pháp công nghệ để bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa đang trở thành một nhu cầu thiết yếu.

Việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn di sản văn hóa không chỉ giúp giữ gìn những giá trị truyền thống cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa những giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Công nghệ có thể giúp bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản một cách hiệu quả nhất. Ví dụ, một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội có thể được xây dựng, nơi mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày một cách sinh động, thu hút được nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích đang là một giải pháp đột phá. Công nghệ này cho phép du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, nghe những câu chuyện lịch sử chân thực. Điều này không chỉ giúp tăng cường trải nghiệm của du khách mà còn giúp người dân có thể tiếp cận và tìm hiểu về di sản văn hóa một cách dễ dàng hơn.

Ngoài ra, việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ giúp du khách có thể tìm hiểu về di sản văn hóa một cách tự do mà còn giúp người dân có thể tiếp cận thông tin về di sản văn hóa một cách dễ dàng.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Điều này sẽ giúp biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa. Qua đó, Hà Nội có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn không chỉ về du lịch mà còn về văn hóa và giáo dục, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thành phố.

Như vậy, việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đang là một hướng đi quan trọng và chiến lược cho sự phát triển của Hà Nội trong tương lai. Với sự kết hợp giữa công nghệ và di sản văn hóa, Hà Nội có thể trở thành một thành phố không chỉ giàu bản sắc văn hóa mà còn hiện đại và năng động.

Tóm lại, ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa là một giải pháp quan trọng để giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Hà Nội. Qua đó, không chỉ giúp bảo vệ di sản văn hóa mà còn giúp đưa giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa.

Nghệ thuật Rô băm, một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của người Khmer, đã và đang được bảo tồn và phát huy giá trị tại tỉnh Sóc Trăng. Gia đình nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương ở ấp Bưng Chông, xã Tài Văn, đã tiếp tục duy trì đoàn múa Rô băm theo hình thức ‘cha truyền con nối’, một nét đẹp văn hóa được giữ gìn qua 6 thế hệ.

Đoàn Rô băm Bưng Chông được thành lập từ năm 1933, và đến nay vẫn tiếp tục hoạt động mạnh mẽ. Nghệ nhân Lâm Thị Hương tâm sự: “Cha mẹ tôi luôn dặn dò phải giữ gìn nghệ thuật này. Tôi rất yêu Rô băm. May mắn là con cháu trong gia đình vẫn tiếp nối nên đoàn mới còn được duy trì đến ngày hôm nay”.

Trong những năm qua, các cấp, các ngành đã triển khai nhiều giải pháp bảo tồn Rô băm. Đoàn Rô băm ở Tài Văn đã được Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam tại Hà Nội mời ra phục dựng sân khấu cổ Rô băm, giúp giới thiệu rộng rãi hơn về nghệ thuật này. Đặc biệt, Đề án ‘Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Nghệ thuật Rô băm của người Khmer và Lễ hội Nghinh Ông tại huyện Trần Đề, giai đoạn 2023-2028’ đã được UBND tỉnh Sóc Trăng phê duyệt.

Đề án này không chỉ hướng đến việc gìn giữ, mà còn khai thác giá trị di sản phục vụ phát triển kinh tế – xã hội bền vững, tạo nền tảng cho phát triển du lịch văn hóa đặc sắc của địa phương. Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng đã giúp xã Tài Văn thành lập Câu lạc bộ múa Rô băm với 18 thành viên, chủ yếu ở độ tuổi 15-18.

Chị Thạch Na Qui, con gái nghệ nhân ưu tú Lâm Thị Hương, hiện là diễn viên của Đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc Trăng và là người trực tiếp truyền dạy nghệ thuật múa Rô băm cho các thành viên Câu lạc bộ múa Rô băm xã Tài Văn. “Các bạn trẻ rất yêu thích múa Rô băm nên học rất nhanh và có đam mê thật sự” – chị Na Qui phấn khởi nói.

Ông Thạch Quốc Thái, Trưởng Phòng Văn hóa – Xã hội xã Tài Văn, cho biết nghệ thuật Rô băm đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao. Xã sẽ tiếp tục quảng bá loại hình nghệ thuật này, từng bước đưa Câu lạc bộ múa Rô băm tham gia trình diễn tại các sự kiện, lễ hội lớn.

Với những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, nghệ thuật Rô băm của người Khmer tại tỉnh Sóc Trăng đang được tiếp tục giữ gìn và phát triển, góp phần làm giàu thêm văn hóa đa dạng của Việt Nam.