Ba tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng cuộc chiến thuế quan toàn cầu, nền kinh tế Mỹ vẫn chưa cho thấy những dấu hiệu đáng lo ngại về sự suy thoái như các chuyên gia kinh tế đã dự đoán. Liệu các chuyên gia đã sai lầm trong dự đoán của họ hay đây chỉ là thời gian yên bình trước cơn bão sắp tới?

Ông Trump đã xem thuế quan là một công cụ quan trọng để tăng thu ngân sách, bảo vệ sản xuất trong nước, thu hút các công ty sản xuất trở lại Mỹ và đạt được các thỏa thuận thương mại có lợi với các đối tác. Tuy nhiên, việc áp dụng thuế quan đã gây ra sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán và các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ dẫn đến tăng giá tiêu dùng, thất nghiệp tràn lan và suy thoái kinh tế.

Sau khi công bố mức thuế đối ứng cao đối với tất cả các nước, ông Trump đã phải hoãn việc thực thi biểu thuế quan và chỉ áp dụng mức 10% trong 90 ngày. Trong thời gian đó, chính phủ của ông đã không hoàn thành 90 thỏa thuận thương mại như đã hứa, mà chỉ đạt được thỏa thuận ‘khung’ với một số nước.

Despite those concerns, the US economy has shown resilience, with the federal budget collecting $80 billion from tariffs on imported goods, a 65% increase from the same period last year. Inflation has not risen sharply as predicted, and the job market remains stable.

Tuy nhiên, các nhà phân tích kinh tế vẫn bày tỏ lo ngại về tác động lâu dài của thuế quan. Họ cho rằng giá cả chưa tăng cao vì các công ty nhập khẩu và nhà bán lẻ chưa quyết định tăng giá hàng hóa bán ra, nhưng khi hàng tồn kho đã bán hết, họ sẽ phải xem xét việc tăng giá.

Khi giai đoạn đình hoãn biểu thuế quan chấm dứt, chính quyền Trump sẽ bắt đầu thu thuế nhập khẩu theo các mức thuế đã thông báo. Các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ dẫn đến tăng giá hàng hóa, đình chỉ các dự án đầu tư dài hạn, sa thải nhân viên và chuyển chi phí thuế quan cho người tiêu dùng.

Một viễn cảnh đáng lo ngại nhất là kinh tế Mỹ sẽ rơi vào tình trạng ‘suy trầm’, trong đó lạm phát tăng cao mà kinh tế không tăng trưởng được. Thắt lưng buộc bụng sẽ không còn là khẩu hiệu mà trở thành thực tế của mọi gia đình Mỹ.

Ở thế giới bên ngoài, các bạn hàng lớn của Mỹ đã tính chuyện liên kết với nhau để cùng đối phó với chiến tranh thuế quan của ông Trump. Kinh tế thế giới có nguy cơ bị phân mảnh thành từng khối, hợp tác trong các dây chuyền cung ứng riêng rẽ và mua bán với nhau theo luật lệ của riêng họ.

special report: markets personal finance politics business

Thị trường bán lẻ Mỹ, nền kinh tế số 1 thế giới, vừa ghi nhận sự chậm lại trong tăng trưởng doanh số bán lẻ trong 6 tháng đầu năm. Theo số liệu mới công bố của Liên đoàn bán lẻ Mỹ, doanh số bán lẻ không bao gồm ô tô và xăng dầu trong tháng 6 đã giảm 0,33% so với tháng 5.

Sự sụt giảm này cho thấy tâm lý lo lắng của người tiêu dùng trước các biến động về thuế quan đang ngày càng rõ nét. Trong 9 hạng mục bán lẻ của tháng 6, chỉ có hai danh mục ghi nhận doanh số tăng, đó là hàng điện tử và dụng cụ thể thao. Ngược lại, các mặt hàng như may mặc, hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm lại ghi nhận sự giảm sút.

Ông Gary Thanh Nguyen, một nhà kinh doanh tại bang Maryland, Mỹ, chia sẻ về sự tăng giá của các mặt hàng: “Trước đây, tôi mua thịt bò với giá 6,5 đến 7 đồng một pound, nhưng bây giờ giá đã tăng lên trên 10 đồng một pound, tương đương tăng khoảng 3 đồng.” Ông cho biết đã được thông báo về việc tăng giá này từ hơn một tháng trước.

Bà Trae Bodge, một chuyên gia bán lẻ hàng đầu tại Mỹ, nhận định: “Rõ ràng, thuế quan có liên quan chặt chẽ đến việc tăng giá, mặc dù mức tăng chưa cao như trong vài tháng qua. Nhiều nhà bán lẻ đang thực hiện việc tăng giá một cách âm thầm, và người tiêu dùng có thể không nhận thức được điều này nếu không theo dõi sát sao.”

Sự trầm lắng của doanh số bán lẻ hiện nay phần nào phản ánh tâm trạng chờ đợi và lo lắng của người tiêu dùng trước những vấn đề kinh tế và biến động về thuế quan. Hiện tại, lượng hàng tồn kho đang nhiều hơn so với cùng kỳ các năm trước, do các doanh nghiệp đã tích cực nhập hàng khi thuế nhập khẩu ở mức 10%.

Tuy nhiên, sau khi áp dụng mức thuế mới từ ngày 1/8, việc nhập khẩu hàng hóa dự báo sẽ chậm lại trong một thời gian để tiêu thụ hết hàng tồn kho. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến đơn hàng của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường Mỹ từ khoảng tháng 9 trở đi.