Trong cuộc xung đột với Ukraine, Nga đã trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể trong chiến lược sử dụng máy bay không người lái (UAV). Ban đầu, nước này phụ thuộc vào UAV Shahed do Iran sản xuất, nhưng sau đó đã tự phát triển phiên bản cải tiến Geran với nhiều tính năng nguy hiểm hơn.

Quá trình cải tiến UAV của Nga bắt đầu từ năm 2022, khi Moscow triển khai UAV Shahed-131 và Shahed-136 do Iran sản xuất để tấn công các mục tiêu ở Ukraine. Tuy nhiên, đến năm 2023, Nga đã chuyển sang sản xuất các phiên bản UAV cải tiến của mình là Geran-1 và Geran-2, với hình dáng tương tự như UAV của Iran.

UAV Geran có khả năng bay xa khoảng 2.500km và đạt tốc độ 180 km/h. Các chuyên gia cho rằng, Nga đã thực hiện nhiều cải tiến để tăng cường sức hủy diệt của các UAV, bao gồm nâng cấp hệ thống dẫn đường và tăng sức công phá của đầu đạn.

Một trong những nâng cấp quan trọng của UAV Geran là hệ thống dẫn đường. Các phiên bản UAV đầu tiên sử dụng ăng-ten mẫu thu có kiểm soát (CRPA) 4 phần tử kết hợp với hệ thống định vị toàn cầu bằng vệ tinh (GNSS). Tuy nhiên, khi năng lực tác chiến điện tử của Ukraine trở nên hiệu quả hơn, Nga đã trang bị cho các mẫu UAV mới ăng-ten CRPA 8 hoặc 16 phần tử kết hợp hệ thống Kometa.

Ngoài ra, các phiên bản mới hơn của UAV Geran còn được trang bị bộ phát vô tuyến để điều khiển từ xa hoặc các modem 3G/LTE kết nối với mạng di động địa phương, tăng khả năng dự phòng dẫn đường và cho phép truyền dữ liệu đo từ xa và qua video.

Bên cạnh những cải tiến về UAV tấn công, Nga còn đẩy mạnh việc sử dụng UAV mồi nhử. Vào năm 2024, Moscow bắt đầu áp dụng rộng rãi chiến thuật mới nhằm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng cách phóng các UAV mồi nhử tầm xa như Parodya và Gerbera.

Các UAV mồi nhử có giá khoảng 10.000 USD/chiếc, rẻ hơn UAV Geran tới 10 lần. Chúng thường được chế tạo từ nhựa và gỗ dán giá rẻ cũng như nặng chưa đến 20kg. Tầm hoạt động của UAV mồi nhử cũng ngắn hơn, vào khoảng 600km.

Chuyên gia Jacob Parakilas tại tổ chức RAND châu Âu ở Cambridge nhận định, Gerbera là UAV mồi nhử hiệu quả nhờ chi phí rẻ, thiết kế đơn giản, nhưng lại bay theo các tuyến đường tương tự cũng như tạo ra những tín hiệu điện tử và radar tương tự như một UAV tấn công.

Tuy nhiên, mối đe dọa từ UAV Nga đối với Ukraine có thể sớm gia tăng, khi Moscow tăng cường sản xuất tại các trung tâm chính ở Yelabuga và Izhevsk. Nga đang cho xuất xưởng hơn 5.000 UAV tầm xa mỗi tháng, bao gồm UAV tấn công kiểu Shahed và UAV mồi nhử.

Tờ Forbes trích dẫn thông tin tình báo quân sự của Ukraine cho hay, tính đến tháng 5, sản lượng của Nga vào khoảng 2.700 UAV tấn công Geran và 2.500 UAV mồi nhử Gerbera mỗi tháng. Các con số này đánh dấu mức tăng gần gấp 5 lần kể từ mùa hè năm 2024.

Theo báo cáo hồi tháng 2 của Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, Nga đã và đang phát triển mẫu UAV Geran 3 có tốc độ bay nhanh hơn nhờ thay thế động cơ piston bằng động cơ phản lực.

Chuyên gia quân sự Parakilas cho rằng, UAV Geran 3 cũng có thể được nâng cấp hệ thống điện tử bền bỉ hơn và liên kết dữ liệu hai chiều, từ đó cho phép người vận hành phản ứng theo thời gian thực và tấn công các mục tiêu di động.

Tuy nhiên, ông Parakilas nhấn mạnh, những bước nâng cấp như trên sẽ gây tốn kém. Đồng quan điểm, nhà phân tích quốc phòng David Sharp tại Israel cho hay, ứng dụng nhiều cải tiến sẽ khiến chi phí sản xuất UAV trở nên đắt đỏ hơn và từ đó ảnh hưởng đến việc sản xuất hàng loạt.

Một máy bay không người lái (UAV) xuất xứ từ quân đội Myanmar đã bị phát hiện rơi tại Thái Lan, cách biên giới với Myanmar khoảng 15 km, vào ngày 22/7. Thiết bị bay không người lái này được cho là được thiết kế để thực hiện nhiệm vụ cảm tử, nhắm vào lực lượng Quân đội Giải phóng Dân tộc Karen (KNLA) của Myanmar, nhưng đã mất kiểm soát và rơi xuống lãnh thổ Thái Lan.

Lực lượng quân đội, kiểm lâm, cảnh sát và cán bộ hành chính của Thái Lan đã nhanh chóng triển khai các biện pháp cần thiết để phong tỏa khu vực và đánh dấu đây là vùng nguy hiểm. Người dân địa phương đã được cảnh báo tránh xa khu vực này để đảm bảo an toàn. Một đơn vị chuyên xử lý vật liệu nổ của Lực lượng Đặc nhiệm Naresuan thuộc Trung đoàn Biệt kích 35 đã được điều động đến hiện trường để di dời và phá hủy UAV này. Rất may là vụ việc không gây ra thương tích hay thiệt hại nào.

Đánh giá ban đầu của phía Thái Lan cho thấy UAV này có nguồn gốc từ quân đội Myanmar và được trang bị một bình khí được cho là đầu đạn nổ. Chính quyền Thái Lan đã đệ đơn kiến nghị thông qua Ủy ban Biên giới Thị trấn Thái Lan-Myanmar (TBC) để yêu cầu phía Myanmar làm rõ tình hình và đưa ra những cam kết đảm bảo an ninh cho khu vực.

UAV này được cho là giống với những chiếc được sử dụng trong các cuộc không kích gần đây của quân đội Myanmar nhắm vào lực lượng KNLA. Trước đó, vào ngày 17/7, chỉ huy Lực lượng Đặc nhiệm Ratchamanu thuộc Trung đoàn Biệt kích 35 của Thái Lan báo cáo rằng Myanmar đã triển khai hai máy bay YAK-130 để ném bom lực lượng KNLA tại khu vực căn cứ Ti Ta Hlae ở làng Myawaddy của Myanmar, chỉ cách biên giới với huyện Phop Phra thuộc tỉnh Tak của Thái Lan 3 km.

Quân đội Myanmar được cho là đã sử dụng các đợt thả hàng tiếp tế và những cuộc oanh tạc từ trên không để bảo vệ các vị trí của họ. Do tình hình chiến sự ác liệt, 324 người dân địa phương Myanmar đã phải di rời tới nơi trú ẩn trong cùng khu vực.

Myanmar đang sử dụng UAV để giành lợi thế chiến lược trong cuộc nội chiến đã kéo dài hơn 4 năm. Theo một báo cáo trong tháng này, Myanmar đứng thứ ba trên toàn cầu về số lượng các vụ phóng UAV được ghi nhận bởi tổ chức giám sát Dữ liệu Sự kiện và Vị trí Xung đột Vũ trang (ACLED) có trụ sở tại Mỹ.

-Anh và Đức vừa khởi động một dự án viện trợ quân sự chung nhằm cung cấp cho Ukraine một lượng lớn đạn pháo và máy bay không người lái (UAV) hiện đại. Dự án này được công bố trong khuôn khổ cuộc họp lần thứ 29 của Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine (UDCG) diễn ra vào ngày 21-7.

Theo thông tin từ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Anh, John Healey, và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức, Boris Pistorius, dự án chung này sẽ cung cấp cho Ukraine 220.000 quả đạn pháo 35mm cho hệ thống phòng không Gepard do Đức sản xuất. Hệ thống Gepard đã chứng minh khả năng hiệu quả trong việc chống lại máy bay không người lái (UAV) của Nga.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức, Boris Pistorius, cho biết lô đạn pháo này sẽ được giao cho Kiev trong thời gian ngắn. Ngoài ra, dự án này cũng sẽ hỗ trợ chi phí trang bị những chiếc UAV hiện đại do chính Ukraine sản xuất. Những hệ thống này đã chứng minh được giá trị của chúng trên mặt trận, tiêu diệt máy bay, máy bay không người lái và tên lửa của Nga trước khi chúng gây ra mối đe dọa cho Ukraine.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức cũng cam kết những hệ thống đầu tiên do Đức tài trợ sẽ được chuyển giao cho Lực lượng vũ trang Ukraine trong vài ngày tới và sẽ sẵn sàng để sử dụng ngay lập tức.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Anh, John Healey, thông tin rằng Anh đã phân bổ 700 triệu bảng Anh trong năm nay cho đạn pháo, tên lửa tầm xa và tên lửa phòng thủ, trong đó 150 triệu bảng Anh hỗ trợ đã được chuyển giao trong 2 tháng. Kể từ tháng 3-2025, Anh đã cung cấp gần 50.000 chiếc UAV cho Ukraine.

Ông Healey cũng cho biết thêm rằng Anh sẽ cung cấp thêm 40 triệu bảng Anh như một phần của gói hỗ trợ toàn diện của NATO.

Quân đội Ukraine đã đạt được một thành công đáng kể trong cuộc chiến chống lại Nga khi phá hủy thành công tổ hợp tác chiến điện tử thử nghiệm của Nga, chuyên sử dụng để chế áp máy bay không người lái (UAV). Theo một báo cáo của Kyiv Independent vào ngày 20/7, các binh sĩ thuộc Tiểu đoàn Svarog 424 của Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine đã phát hiện và phá hủy một hệ thống tác chiến điện tử (EW) hiếm và đắt đỏ của Nga, có tên gọi tổ hợp thử nghiệm KOP-2.

Tổ hợp KOP-2 là một thiết bị hiện đại của Nga, được thiết kế để phát hiện và gây nhiễu các UAV đối phương. Nó có khả năng quét dải tần số vô tuyến rộng, xác định tần số điều khiển của UAV và phát tín hiệu nhiễu công suất lớn nhằm vô hiệu hóa mục tiêu. Hệ thống này thường được triển khai để bảo vệ các mục tiêu chiến lược như hệ thống phòng không và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Tuy nhiên, trong thực chiến, hệ thống KOP-2 đã không phát huy hiệu quả. Theo Tiểu đoàn Svarog, đòn đánh đầu tiên đã làm tê liệt thiết bị, trước khi một đợt tấn công tiếp theo phá hủy hoàn toàn tổ hợp KOP-2. Chiến dịch thành công này cho thấy năng lực ngày càng tinh vi của các đơn vị UAV Ukraine trong việc phát hiện và loại bỏ các mối đe dọa tác chiến điện tử.

Những hoạt động như vậy có ý nghĩa quan trọng khi Nga ngày càng phụ thuộc vào các hệ thống EW để gây gián đoạn hoạt động của UAV Ukraine ở cấp độ chiến thuật. Việc phá hủy tổ hợp KOP-2 cũng cho thấy Ukraine đang tăng cường sử dụng công nghệ UAV và robot trên chiến trường như một phần trong chiến lược tổng thể nhằm giảm tổn thất nhân lực và thích ứng với các mối đe dọa ngày càng thay đổi dọc tuyến mặt trận.

Trong bối cảnh các cuộc tập kích bằng UAV quy mô lớn nhằm vào các thành phố của Ukraine trong những tuần gần đây, Kiev cũng đã gia tăng các đòn tấn công bằng UAV vào Moscow, với hàng chục chiếc bị phóng về phía thủ đô của Nga chỉ riêng trong tuần qua.