Việt Nam đang tích cực thực hiện mục tiêu đạt được Net Zero vào năm 2050, đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng về cách đạt được tăng trưởng kinh tế nhanh chóng mà vẫn đảm bảo sự bền vững. Làm thế nào để tránh sao chép mô hình của phương Tây và thay vào đó, xây dựng một con đường riêng biệt, thông minh và bao trùm? Trong bối cảnh này, một đề xuất mang tên “Nền kinh tế tầm thấp” – Low Altitude Economy đã được đưa ra trong buổi đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp tại Hà Nội vào ngày 31/5. Đề xuất này không chỉ mang theo kỳ vọng của các doanh nghiệp mà còn là một chỉ báo cho một “thiết kế tương lai” cho mô hình tăng trưởng quốc gia.
Khái niệm “tầm thấp” trong “nền kinh tế tầm thấp” đề cập đến phạm vi không phận dưới 1.000 m. “Nền kinh tế tầm thấp” bao gồm việc sử dụng máy bay không người lái để thực hiện các hoạt động kinh tế trên không, bao gồm phát triển nông nghiệp, chở người, hàng hóa, bay tầm thấp, du lịch hàng không, điều trị y tế khẩn cấp, giao đồ ăn, và được nhiều nước coi là một động lực mới để phát triển kinh tế.
Ông Nguyễn Thái Việt Huy, một trong những người đề xuất ý tưởng, cho biết rằng “bay thấp” không chỉ là một cơ hội phát triển vượt trội trong “nền kinh tế tầm thấp”, mà còn là một triết lý phát triển mới. Thay vì tập trung vào đô thị bay hay không gian vũ trụ vốn đòi hỏi hạ tầng và nguồn lực đầu tư rất lớn, Việt Nam có thể kiến tạo một con đường riêng – thực dụng, hiệu quả, và bền vững – bằng cách làm chủ vùng không gian gần mặt đất.
Theo ông Trần Thiên Phương, có 3 lĩnh vực trọng điểm cần được ưu tiên thí điểm có kiểm soát để thúc đẩy nền kinh tế tầm thấp tại Việt Nam: Vận tải và dịch vụ hàng không tầm thấp; Nông nghiệp thông minh và giám sát môi trường; Công nghiệp UAV và hệ sinh thái công nghệ liên quan.
Để thúc đẩy nền kinh tế tầm thấp, ông Phương đề xuất hàng loạt chính sách đặc thù, bao gồm ban hành khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát cho UAV dân sự tại một số địa phương trọng điểm, và miễn thuế nhập khẩu linh kiện, phụ kiện UAV. Ông cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên ban hành quy định ghi nhãn hàng “Made in Vietnam” và “Make in Vietnam” cho UAV và thiết bị AIoT trong sớm nhất có thể.
Về vấn đề không phận bay, rào cản lớn nhất đối với sự phát triển của nền kinh tế tầm thấp của Việt Nam là sự kiểm soát chặt chẽ không phận của Bộ quốc phòng Việt Nam. Các quốc gia có nền kinh tế tầm thấp phát triển đều trải qua quá trình chuyển đổi quản lý một phần không phận từ quân sự sang dân sự.
Tóm lại, việc phát triển nền kinh tế tầm thấp tại Việt Nam có tiềm năng lớn để tạo ra một mô hình tăng trưởng mới, thông minh và bao trùm. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự hỗ trợ từ các chính sách đặc thù, bao gồm khung pháp lý thử nghiệm và các ưu đãi về thuế. Việt Nam cần nắm bắt cơ hội này để kiến tạo một con đường riêng biệt và bền vững cho tăng trưởng kinh tế trong tương lai.
