Thị trường xuất khẩu tôm của Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn từ các chính sách thuế quan của Mỹ. Mặc dù Mỹ đã tạm hoãn áp thuế đến ngày 1/8, cho phép một số doanh nghiệp tranh thủ xuất khẩu thêm hàng trong nửa đầu tháng 7, nhưng tâm lý dè dặt vẫn đang bao trùm thị trường.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm của Việt Nam trong tháng 7 dự kiến sẽ chững lại so với tháng 5 và tháng 6. Nguyên nhân là do các đơn hàng “tránh thuế” đã được đẩy đi sớm. Triển vọng xuất khẩu trong nửa cuối năm 2025 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm diễn biến chính thức của chính sách thuế quan từ Mỹ, khả năng tái cơ cấu nhanh của doanh nghiệp để chuyển dịch sang các thị trường ít rủi ro hơn, tình hình dịch bệnh và chi phí đầu vào trong nước.
Nếu các mức thuế chính thức từ Mỹ không vượt quá kỳ vọng, Việt Nam có thể duy trì được nhịp xuất khẩu sang Mỹ ở mức ổn định thấp. Tuy nhiên, trong trường hợp thuế chống bán phá giá hoặc thuế chống trợ cấp ở mức cao, xuất khẩu sang Mỹ có thể giảm mạnh, kéo theo đó là tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành trong năm nay có thể bị kéo tụt.
Trước tình hình này, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam cần chủ động tái cấu trúc chiến lược xuất khẩu. Việc đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào Mỹ và tận dụng ưu đãi từ các hiệp định như EVFTA, CPTPP là hướng đi cần thiết. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao, phù hợp với xu hướng thực phẩm tiện lợi và ‘ready-to-eat’.
Một yếu tố then chốt là đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch, tránh rủi ro bị cáo buộc gian lận thương mại hay chuyển tải bất hợp pháp. Ngoài ra, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn chuỗi – từ nuôi trồng, chế biến đến quản trị đơn hàng – sẽ giúp nâng cao khả năng thích ứng. Việc chủ động vùng nuôi đạt chuẩn và kiểm soát chi phí trong chuỗi cung ứng là giải pháp quan trọng để bảo vệ biên lợi nhuận.
Cuối cùng, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ về tài chính và pháp lý để ứng phó linh hoạt với các chính sách thuế thay đổi bất ngờ từ các thị trường lớn. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam có thể vượt qua những thách thức và tiếp tục phát triển bền vững trong thời gian tới.
